آرشیدا - رستوران خوان گستر نطنز

بر فراز رشته کوه‌های کرکس و نزدیکی شهر نطنز، بنایی گنبدی و هشت ضلعی از خشت و گل ساخته شده که «گنبد باز» گفته می‌شود.این گنبد از جاذبه های نطنز،مقبره باز شکاری شاه عباس صفوی، شاه بزرگ ایران در زمان صفویان است.

 کوه گنبد باز از شاهکارهای هنر معماری ایران از دوران صفویه است ، گنبد آجری ، طاق نماها و ستون ها بر پایه سنگی بنا شده ، که در ساخت این بنای ظریف در محوطه محدود آن از آجر و ملات گچ و با رعایت اصول مهندسی معماری و سازه استفاده شده است. نمای بیرونی از پایه بنا تا بالای سر در ورودی ها به صورت هشت ضلعی ساخته شده و از آن بالاتر حالت مدور و گنبدی به خود می گیرد و از داخل نیز دارای پلان هشت ضلعی است.

اجرای این بنای بسیار ظریف با ابعاد کاملاً موزون و مناسب آن‌ هم در یک محوطه بسیار محدود با وجود راهی بسیار مشکل از عجایب هنر معماری است . این ساختمان 8 ‌ضلعی که قطر دایره محیطی آن 9 متر بوده و حتی محوطه همواری در اختیار نبوده و تعدادی از پایه‌ها بر روی قطعه سنگ‌های پائین‌تر به‌طوری بنا شده که عبور در اطراف آن‌ها عملاً میسرنیست.

برای مقابله با فشارهای منتج از سنگینی گنبد ایوانی ساخته شده است که  از این ایوان می‌توان فرسنگ‌ها افق اطراف را زیرنظر داشت. ابداع و احداث ایوانی به این شکل در این ساختمان شاهکاری هنری است.

در داخل یکی از پایه‌ها راه پله‌ای ارتباط قسمت پائین را با ایوان بالاتر برقرار می‌سازد.از این ایوان می‌توان فرسنگ‌ها افق اطراف را زیرنظر داشت و دیده‌بانی کرد.

انتقال مصالح مورد نیاز نیز به محل قله کوه با مشکلات زیادی همراه بوده که این موضوع نشان از اهمیت ساخت گنبد باز برای شاه عباس صفوی دارد.

پس از انقلاب اسلامی دردهه های  60 و 70 ، بارها تصمیم بر ترمیم و بازسازی این بنای تاریخی گرفته می شد ولی هر بار به دلایل مختلف فنی و اقتصادی که مهمترین آنها صعوبت دسترسی و حمل مصالح بود ، اجرای این تصمیم با مشکلات متعددی مواجه می شد.

  سرانجام اوایل دهه 80 شمسی به دستور شهردار وقت نطنز، آقای مهندس جمالی و با اقدامات و پیگیری های مستمر توسط این شهردار دلسوز و پرتلاش و علیرغم وجود موانع و مشکلات اجرایی فراوان ،عملیات ترمیم و باز سازی آن با موفقیت کامل صورت پذیرفت .

منبع: هتل قصرجهان

در دامنه کوه‌های سربه فلک کشیده کرکس در فاصله ۳۰ کیلومتری نطنز، شهری زیبا به نام طرق‌رود قرار دارد که چشم‌اندازهای بی‌نظیر به همراه طبیعت جذابش، این نقطه از شهرستان نطنز را به یکی از زیباترین و پرجاذبه‌ترین مکان‌های منطقه تبدیل کرده است.

قلعه طرق رود، بر روی صخره ای با ارتفاعِ ۸ الی ١۲ متر از پیرامون خود، به وسعت تقریبی ۳۰ هزار متر مربع قرار دارد و به دلیل وسعت زیاد، بصورت دهکده ای دربست در آمده است. قلعه از کوچه شرقی و غربی طویلی به طول تقریبی ۴۰ متر ساخته شده است و گویا به هنگام ایجاد آبادی اولیه طرق‌رود، از ساختمان‌های قلعه و راهرو آن به عنوان الگو استفاده نموده‌اند. این راهرو که از سنگ لاشه و خشت و گل بنا شده است در بسیاری از قسمت‌ها سرپوشیده است و در اواسط آن‌‌ها پلکان‌های طبقه بالا قرار دارد.

در گذشته، هر محله به یک طایفه خاص اختصاص داشته است و وجود مغازه های مختلف، تنور نانوایی و غیره در محوطه قلعه، نیاز اهالی را برای زندگی مرتفع می نموده است. وجود چاهی در وسط قلعه به همراه تونل های حفر شده که به محله های مختلف طرق و مسجد جامع منتهی می شده است، مورد استفاده مردم در زمان حمله دشمنان بوده است. از دیگر ویژگی های قلعه، دارا بودن انبارهای زیرزمینیِ ۲ طبقه حفر شده در دل سنگ برای نگهداری غلات است.

تقریبا در اوایل راهرو اصلی محوطه سربازی است که به منزله میدان کوچکی که چاه آب قلعه در گوشه آن به چشم می‌خورد این چاه از طریق تونل به قنات بزرگ طرق راه داشته و آب مورد نیاز از این راه تامین می‌شده است.

 قلعه، دارای ۴۴۰ اتاق بوده است که این اتاق ها، همگی از خشت و گِل و تیر چوبی بنا شده که بیش تر آن ها، به مرور زمان خراب شده است.

این اثر، در تاریخ ۲۸ دی ۱۳۷۹، با شماره ثبت ۲۹۵۱، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.

این قلعه به شکل قلعه ایزدخواست است و به احتمال زیاد، هم دوره آن است ولی از نظر ابعادی کوچک‌تر از آن است و همچنین با ارگ بم از دوره اشکانی هم، هم دوره می باشد.

درب قلعه از سنگ یک پارچه با روزنه‌ای در بالای آن ساخته شده که در زمان حمله از طریق آن بر سر دشمنان آتش ریخته می‌شده است.
محل زندگی قلعه‌بان در طبقه فوقانی قلعه و محل تهیه آتش‌های مورد نیاز جهت دفع حمله دشمنان بوده است.
قلعه هم‌چنین دارای دو برج دیده‌بانی بوده که تفنگ‌چیان در این مکان با استفاده از میدان دید بسیار گسترده، مراقبت از قلعه را بر عهده داشتند.

درحال حاضر قلعه طرق‌رود به‌صورت متروکه در آمده است.

منبع : هتل قصرجهان