در سمت جنوب شرق شهرستان نطنز، محله‌ای زیبا به نام افوشته وجود دارد که دارای اثر تاریخی منحصر به فرد، متعلق به دوره‌های مختلف تاریخی در کنار هم میباشد، که باعث خلق شگفتی در دنیای تاریخ شده است.
در این مقاله چند نمونه از آثار تاریخی افوشته را معرفی می کنیم:
آب انبار
یکی از جذاب ترین این بناهای تاریخی
محله افوشته ، آب انبار میباشد که قدمتی حدود 200سال دارد و
روبه‌روی ورودی غربی حسینیه تاریخی ۶۰۰
ساله محله افوشته قرار دارد.
در مورد اینکه آب
انبار توسط چه کسی ساخته شده است اطلاعات دقیقی در دست نیست اما گفته شده آب انبار
افوشته به همراه ۶
آب انبار دیگر در روستاهای اطراف توسط حاج ابوالقاسم طامه ای در زمان محمد شاه
قاجار ساخته است، در صورتی که در متن کاشی‌کاری‌های این بنا نام بانی و تاریخ ساخت
مشخص نیست.
سردر آب انبار شامل
طاقی رومی به ارتفاع ۸.۴
متر و دهانه ۵ متر میباشد که در
دو طرف آن ۲ سکوی مرمر همراه
کاشی کاری هایی با نقوش زیبا قرار دارد. سه طرف داخل ورودی آب انبار افوشته،
از کف دارای تزئینات کاشی کاری است ، که وسط این کاشی ها عبارت" قال رسول الله"
با خط ثلث نوشته شده است.
بالای کاشی کاری‌های
۳ طرف، به فاصله تقریبی ۱۰ سانتی متر یک کتیبه کاشی کمربندی به
عرض ۱۸ سانتی متر آغاز می
شود، که سه طرف را دور می زند، ولی بخش غربی آن فرو ریخته است و حدیثی از پیامبر
درباره اکرام و یاری سادات در کتیبه با خط ثلث سفید در زمینه آبی بسیار زیبا نقل
شده است.
آب انبار جمعا دارای ۳۳ پله سنگی از کف کوچه تا محوطه شیر آب
میباشد که ارتفاع هر پله حدود ۳۵
سانتی متر یا بیشتر است . سطح خارجی مخزن آب انبار را گنبدی بدون ساقه با ۲ بادگیر احاطه کرده است که نیمی از آنها
مخروب شده است.
حسینیه افوشته
حسینیه افوشته نطنز از موقعیت
مکانی جالبی برخورداراست زیرا مجموعه‌ای از آثار تاریخی افوشته، مانند مسجد
جامع افوشته، سر در خانقاه سید واقف، ، خرابه‌های شبستان بزرگ آن و باقی‌مانده
ساختمان‌های قدیم سورگاه را به گرد خود آورده است.
حسینیه افوشته،
مربعی است و مساحت آن در حدود 835 متر مربع میباشد و درسال 1268 هجری قمری برابر
با سال چهارم پادشاهی ناصر الدین شاه قاجار این حسینه ساخته شده است.
در حالی که عمر
حسینیه از 100 سال بیشتر است ، ولی هم‌چنان، در ماه‌های محرم و صفر مردم این محله
در حسینیه افوشته نطنز، به عزاداری برای امام حسین(ع) می‌پردازند. در دهه
اول محرم‌الحرام، در این حسینیه مراسم تعزیه خوانی با حضور اساتید برجسته تعزیه در
ایران به اجرا گذاشته می‌شود.
منبع: هتل قصرجهان
دسته :
شهرستان خالد آباد در مجاورت شهر بادرود در شمال شهر ستان نطنز و در حاشیه کویر قرار دارد. این شهر در فاصله 25 کیلومتری از رشته کوه کرکس قرار گرفته بطوری‌که ساکنین آن براحتی می‌توانند در مدت زمان اندکی خود را از آب و هوای گرم و خشک کویری به آب و هوای خنک کوهستانی برسانند و همچنین به دلیل قرار گرفتن خالدآباد در ناحیه کویری از تابستان‌های گرم و خشک و زمستان‌هایی سرد و سخت برخوردار است .
کلمه خالدآباد از خلد آباد يعني سرسبزي و خرمي گرفته شده است و ذهنيت زيباي تشبيه سازي که در سراسر ايران زمين پراکنده است بايد موجب اتلاق اين نام شده باشد.
خالدآباد در قدیم‌الایام در مسیر جاده ابریشم واقع گردیده بود و درحال حاضر نیز در کنار اتوبان تهران – اصفهان و جاده ترانزیت تهران – جنوب و راه‌آهن سراسری واقع شده است.
خالدآباد را به خالدبن ولید نسبت می‌دهند اما نباید این قول محکم باشد چون با شکست سپاه ایران از سپاه اسلام در زمان خلیفة دوم هنوز نیروهای اسلام در قسمت مرکزی تسلط نداشتند.
وجود تپه‌های باستانی (ابوذر و مسی) که به ثبت میراث فرهنگی رسیده و هنوز حفاری نگردیده‌اند در دل خود تمدنی برابر با سیلک کاشان دارد و عمر آن را به بیش از شش هزار سال گمان زده‌اند.
بقعه باباحاجی
نقل است که شخصی از اهالی یزد که زائر کربلا یا مکه بوده در هنگام برگشت از مسافرت به مقصد یزد که بار تسبیح و مهر به همراه داشته در شهر خالدآباد بیمار شده و در منزل یکی از اهالی خالدآباد بستری و تحت مراقبت قرار می‌گیرد که بعد از چند روز دار فانی را وداع گفته و در مکانی که در حال حاضر به بقعة باباحاجی معروف است مدفون گشته که بعدها اقوام و فرزندان او به خالدآباد مراجعت نموده و بقعه‌ای به سبک معماری یزدی بر سر قبرش بنا کرده‌اند.
نقل است زمانیکه اهالی قصد غسل دادن میت را داشتند بدلیل فصل سرما نتوانستند وی را با آبهای روان غسل دهند و مجبور به استفاده از آب چاه داخل منازل بودند لذا در طی چند مرحله برداشتن آب از چاه برای غسل دادن هر بار مشکلی بوجود می‌آمد و مانع از انجام کار می‌شد که پس از بررسی متوجه وجود جانور مرده‌ای داخل آب شدند و در آن موقع مشخص شد که باباحاجی فرد باکرامتی بوده است. همچنین نقل است زمانیکه فرزندان وی بر سر مزارش حاضر شدند چون در هنگام گریه و عزاداری برای پدر خود می‌گفتند بابا حاجیم (چون پدرشان حاجی بوده) که به همین علت این فرد به باباحاجی معروف گشت و بقعة باباحاجی هم به همین نام معروف است.
این منطقه بعلت قرارگیری در حاشیة کویر دارای پوستة زمینی کلفت میباشد و برعکس مناطق مانند نطنز خطر نسبی زلزله‌ای کمتر بوده و دارای دورة بازگشت بیش از 230 سال میباشد. بررسی لایه‌های زمین‌شناختی توسط مهندسان چینی نشان می‌دهد که منطقه به جز در محدودة آران و بیدگل دارای تاقدیس‌های مهم و بزرگی نیست.
منبع : هتل قصرجهان
دسته :
بر فراز رشته کوه‌های کرکس و نزدیکی شهر نطنز، بنایی گنبدی و هشت ضلعی از خشت و گل ساخته شده که «گنبد باز» گفته می‌شود.این گنبد از جاذبه های نطنز،مقبره باز شکاری شاه عباس صفوی، شاه بزرگ ایران در زمان صفویان است.
کوه گنبد باز از شاهکارهای هنر معماری ایران از دوران صفویه است ، گنبد آجری ، طاق نماها و ستون ها بر پایه سنگی بنا شده ، که در ساخت این بنای ظریف در محوطه محدود آن از آجر و ملات گچ و با رعایت اصول مهندسی معماری و سازه استفاده شده است. نمای بیرونی از پایه بنا تا بالای سر در ورودی ها به صورت هشت ضلعی ساخته شده و از آن بالاتر حالت مدور و گنبدی به خود می گیرد و از داخل نیز دارای پلان هشت ضلعی است.
اجرای این بنای بسیار ظریف با ابعاد کاملاً موزون و مناسب آن هم در یک محوطه بسیار محدود با وجود راهی بسیار مشکل از عجایب هنر معماری است . این ساختمان 8 ضلعی که قطر دایره محیطی آن 9 متر بوده و حتی محوطه همواری در اختیار نبوده و تعدادی از پایه‌ها بر روی قطعه سنگ‌های پائین‌تر به‌طوری بنا شده که عبور در اطراف آنها عملاً میسرنیست.
برای مقابله با فشارهای منتج از سنگینی گنبد ایوانی ساخته شده است که از این ایوان می‌توان فرسنگ‌ها افق اطراف را زیرنظر داشت. ابداع و احداث ایوانی به این شکل در این ساختمان شاهکاری هنری است.
در داخل یکی از پایه‌ها راه پله‌ای ارتباط قسمت پائین را با ایوان بالاتر برقرار می‌سازد.از این ایوان می‌توان فرسنگ‌ها افق اطراف را زیرنظر داشت و دیده‌بانی کرد.
انتقال مصالح مورد نیاز نیز به محل قله کوه با مشکلات زیادی همراه بوده که این موضوع نشان از اهمیت ساخت گنبد باز برای شاه عباس صفوی دارد.
پس از انقلاب اسلامی دردهه های 60 و 70 ، بارها تصمیم بر ترمیم و بازسازی این بنای تاریخی گرفته می شد ولی هر بار به دلایل مختلف فنی و اقتصادی که مهمترین آنها صعوبت دسترسی و حمل مصالح بود ، اجرای این تصمیم با مشکلات متعددی مواجه می شد.
سرانجام اوایل دهه 80 شمسی به دستور شهردار وقت نطنز، آقای مهندس جمالی و با اقدامات و پیگیری های مستمر توسط این شهردار دلسوز و پرتلاش و علیرغم وجود موانع و مشکلات اجرایی فراوان ،عملیات ترمیم و باز سازی آن با موفقیت کامل صورت پذیرفت .
منبع: هتل قصرجهان
دسته :
در دامنه کوه‌های سربه فلک کشیده کرکس در فاصله ۳۰ کیلومتری نطنز، شهری زیبا به نام طرقرود قرار دارد که چشم‌اندازهای بی‌نظیر به همراه طبیعت جذابش، این نقطه از شهرستان نطنز را به یکی از زیباترین و پرجاذبه‌ترین مکان‌های منطقه تبدیل کرده است.
قلعه طرق رود، بر روی صخره ای با ارتفاعِ ۸ الی ١۲ متر از پیرامون خود، به وسعت تقریبی ۳۰ هزار متر مربع قرار دارد و به دلیل وسعت زیاد، بصورت دهکده ای دربست در آمده است. قلعه از کوچه شرقی و غربی طویلی به طول تقریبی ۴۰ متر ساخته شده است و گویا به هنگام ایجاد آبادی اولیه طرقرود، از ساختمان‌های قلعه و راهرو آن به عنوان الگو استفاده نموده‌اند. این راهرو که از سنگ لاشه و خشت و گل بنا شده است در بسیاری از قسمت‌ها سرپوشیده است و در اواسط آنها پلکان‌های طبقه بالا قرار دارد.
در گذشته، هر محله به یک طایفه خاص اختصاص داشته است و وجود مغازه های مختلف، تنور نانوایی و غیره در محوطه قلعه، نیاز اهالی را برای زندگی مرتفع می نموده است. وجود چاهی در وسط قلعه به همراه تونل های حفر شده که به محله های مختلف طرق و مسجد جامع منتهی می شده است، مورد استفاده مردم در زمان حمله دشمنان بوده است. از دیگر ویژگی های قلعه، دارا بودن انبارهای زیرزمینیِ ۲ طبقه حفر شده در دل سنگ برای نگهداری غلات است.
تقریبا در اوایل راهرو اصلی محوطه سربازی است که به منزله میدان کوچکی که چاه آب قلعه در گوشه آن به چشم می‌خورد این چاه از طریق تونل به قنات بزرگ طرق راه داشته و آب مورد نیاز از این راه تامین می‌شده است.
قلعه، دارای ۴۴۰ اتاق بوده است که این اتاق ها، همگی از خشت و گِل و تیر چوبی بنا شده که بیش تر آن ها، به مرور زمان خراب شده است.
این اثر، در تاریخ ۲۸ دی ۱۳۷۹، با شماره ثبت ۲۹۵۱، به عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده است.
این قلعه به شکل قلعه ایزدخواست است و به احتمال زیاد، هم دوره آن است ولی از نظر ابعادی کوچک‌تر از آن است و همچنین با ارگ بم از دوره اشکانی هم، هم دوره می باشد.
درب قلعه از سنگ یک پارچه با روزنه‌ای در بالای
آن ساخته شده که در زمان حمله از طریق آن بر سر دشمنان آتش ریخته می‌شده است.
محل زندگی قلعه‌بان در طبقه فوقانی قلعه و محل
تهیه آتش‌های مورد نیاز جهت دفع حمله دشمنان بوده است.
قلعه همچنین دارای دو
برج دیده‌بانی بوده که تفنگ‌چیان در این مکان با استفاده از میدان دید بسیار گسترده،
مراقبت از قلعه را بر عهده داشتند.
درحال حاضر قلعه طرقرود به‌صورت متروکه در آمده است.
منبع : هتل قصرجهان
دسته :